Dzieje Muzyki: Muzyka Zapomniana

Kiedy słyszymy określenie ,,muzyka poważna", ,,artystyczna" czy ,,klasyczna'', pierwsze co przychodzi nam do głowy to Fryderyk Chopin, Wolfgang Amadeusz Mozart czy Jan Sebastian Bach. Mało kto jednak pamięta o tym, że muzyka towarzyszyła człowiekowi w czasach dawniejszych, czyli w renesansie, średniowieczu, starożytności, a nawet prehistorii.

Początki

Znana nam historia muzyki rozpoczyna się w starożytności. Ze Starożytnej Grecji wywodzi się wiele używanych obecnie w muzyce terminów, np. rytm, melodia, gama, harmonia, polifonia oraz wiele innych. Nasz system muzyczny powstał na bazie systemu muzyki starogreckiej. Wykształciła ona używaną do dziś siedmiotonową skalę diatoniczną (na podstawie skali diatonicznej zbudowane są białe klawisze fortepianu).

Muzyka była niezwykle istotna w życiach Greków. Była częścią dramatu (między wypowiedziami aktorów pojawiał się chór), ale także traktowano ją jako dziedzinę filozofii; element kosmosu.

Średniowiecze

W średniowieczu pojawił się nowy sposób zapisywania dźwięków (dotąd korzystano z zapisu literowego). Zaczęto stosować neumy, czyli różnego rodzaju symbole, zapisywane początkowo na dwóch, potem na czterech liniach (obecnie stosujemy zapis na pięciu liniach).

Nie wykształciły się jeszcze tryby dur-moll, stosowano skale kościelne (przykładem jest Bogurodzica anonimowego artysty), które w większości znacznie różniły się od tych używanych obecnie. Początkowo nie stosowano polifonii (podziału na głosy) i prowadzono jedną linię melodyczną. Potem dodano dolny głos, utrzymujący się cały czas na jednym dźwięku lub głos równoległy do pierwszego. Rozbudowana wielogłosowość pojawiła się ok. w IXw.

Renesans

W tej epoce muzyka zaczęła rozkwitać. Wprawdzie nadal nie było wyraźnego podziału na tryby (pojawił się dopiero w baroku), ale polifonia (wielogłosowość) zaczęła się bardzo rozwijać. Utwory stały się pełniejsze i piękniejsze, a w krajach Europy muzyka stała się bardziej zróżnicowana i wyodrębniły się różne style. Powstały także nowe instrumenty muzyczne, np. klawesyn, organy, lutnia oraz skrzypce.

Muzyka dawna, choć bardzo różni się od słuchanych powszechnie dzieł, również posiada w sobie piękno oraz pewną tajemniczość. Melodia często rozwija się w inny sposób niż się spodziewamy, dlatego słuchanie jej jest niecodziennym i dość niezwykłym doświadczeniem. Bardzo serdecznie zachęcam, aby poświęcić chwilę czasu i wsłuchać się w dzieła z dawnych wieków.

Utwory warte  przesłuchania:

1. Ockeghem: Requiem aeternam 

Arbeau | Belle qui tiens ma vie [Pavane á 4; La Capella Reial de Catalunya, Jordi Savall]  

                                                                                                                                       JuliaPiasecka